លោក លី - ធាមតេង រៀបរៀង
ភូមិភាគប៉ៃលិនជាដំបន់មួយដែលអ្នកស្រុក យើងចាប់អារម្មណ៍ ដោយហេតុភូមិភាគនេះនៅឆ្ងាយដាច់ស្រយាលពីរជធានីផង ដោយមានរបរជីកត្បូងប្លែកពីគេផងនឹងដោយមនុស្សដែលរស់នៅទីនោះ សុទ្ធសឹង ជាជនជាតិកូឡាផង ។ កាលណាបើជាជនជាតិ ប្លែកដូចនេះ ទំនៀមទម្លាប់នៃអ្នកស្រុកនោះក៏ប្លែកដែរ តាំងពីរបបរស់នៅរហូតដល់របររកស៊ីជំនឿសាសនា ឬសោល្បៈផសេង ៗ ។ ហេតុដូចនេះ ក្រុមជំនុំទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ដែលមានភារៈរក្សាទុកឯកសារទំនៀមទម្លាប់គ្រប់ប្រភេទ មាន "ការរស់នៅអ្នកស្រុក" ជាអាទិនោះ ក៏បានថែរក្សាទុកនូវឫកសារទាំងឡាយដែលស្ដីពីជីវភាពនៃអ្នកស្រុក ខ្មែរយើងគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ជាពិសេសគឺពពួកអ្នករស់នៅតាមស្រុកឆ្ងាយ ៗ ឬអ្នកស្រុកដើម ដូចជាខ្មែរលើ គួយ ស្ទៀង ស្អូចជាដើម ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ យើងបានទាំងចាត់ការរាវរក ប្រមែប្រមូលបន្ថែមឯកសារថ្មី ៗ ទៀត ព្រមទាំងបានចាត់ការឲ្យសមាជិកទៅស៊ើបសួរដល់កន្លែងទាំងនោះផង ។ ក៏ប៉ុន្តែដោយមធ្យោបាយស្ដួចស្ដើង យើងពុំអាចធ្វើការនេះឲ្យអស់ហើយភ្លាម ៗ ទេ ត្រូវតែធ្វើជញ្ជាប ៗ តាមលទ្ធភាពដែលធ្វើទៅបាន ។ កាលណាប្រមូលបាន ល្មមជំរាបជូនជនរួមជាតិយើងឲ្យបានជ្រាបខ្លះនោះ យើងក៏រៀបរាប់ជាអត្ថបទ បោះពុម្ពផ្សាយម្ដង តែបើមាននៅខ្វះខាតត្រង់ណាទៀត យើងក៏ព្យាយាមស៊ីបសួរស្រាវជ្រាវយកមកបំបេញឯកសារទុកតទៅទៀត ។ ហេតុនេះ បើលោកអ្នកអានទាំងឡាយ បានជ្រាបការពិតលើសពីសេចក្ដីអធិប្បាយទាំងនេះ ក៏សុំមេត្តាសរសេរផ្ញើទៅក្រុមជំនុំយើងដើម្បីទុកបន្ថែមទៅ បោះពុម្ពគ្រាក្រោយទៀត ។
នៅពេលនេះ យើងលើកយកទំនៀមរស់នៅ របស់ពួកកុឡា នៅបប៉ៃលិនមកអធិប្បាយដូចតទៅ ៖
១- ដើមកំណើតស្រុកប៉ៃលិន
ពាក្យថា "ប៉ៃលិន" នេះ ដើមហេតុក្លាយមកពីពាក្យ "ភេលេង" តាមសេចក្ដីនិទានថា កាលនោះ មានពពួកអ្នកបរបាញ់មួយក្រុមតែងស្វះស្វែងមកធ្វើប្រមាញ់នៅភូមិភាគ ព្រៃភ្នំ ត្រង់ស្រុកប៉ៃលិនសព្វថ្ងៃនេះ ។ កាលនោះ ពួកប្រមាញ់ទាំងនេះ ប្រទះឃើមានអូរធំ ៗ នៅតាមច្រកភ្នំដីជ្រាលទំនាប ជាជ្រលងមួយកន្លែង ហើយមាត់អូរនេះ គេតែងប្រទះឃើញសត្វភេ មកប្រឡែងប្រលូកគ្នាតែកន្លែងនេះ ។ កាលណាវាឃើញមនុស្ស វាក៏ផ្អើលរត់ប្រសាចចូលព្រៃបាត់ទៅ ។ ត្រង់មាត់អូរនេះទៀត ដែលពួកប្រមាញ់រើសបានដុំថ្ម ដែលភ្លឺថ្លា នាំយកទៅស្រុកភូមិចែកគ្នីគ្នាមើលដុំថ្មចំឡែក ៗ ផង ។ តមកពួកកុឡាដែលជាអ្នកមានរបខាងច្នៃត្បូង ទិញ - លក់ត្បូងខេត្តចន្ទប៊ុន (ចន្ទបុរ) ប្រទេសសៀម ក៏ឃើញដុំថ្មល្អ ៗ ទាំងនេះ សាកសួរពួកអ្នកប្រមាញ់ថាតើបានថ្មនេះមកពីណា ? ពួកនេះក៏ប្រាប់គេថាបានពីក្នុងព្រៃភ្នំត្រង់កន្លែង "ភេលេង" ។ តមកពួកកុឡានោះនាំគ្នាតាមរកមកដល់ទីនេះទៅ ហើយក៏នាំគ្នាហៅសំគាល់កន្លែងនេះថា "ភេលេង ៗ" ដូច្នេះរហូតមក ក៏ប៉ុន្តែដោយពួកនោះអានតាមសំឡេងសៀម ក៏នាំឲ្យឃ្លៀងឃ្លាតបន្តិចទៀតទៅជា "ផេលិន" ដែលសរសេរជាអក្សរឡាតាំងក្លាយទៅជា (Pailin = ប៉ៃលិន) ដូចសព្វថ្ងៃនេះទៅ ។
២- ទំនៀរស់នៅនៃពួកកុឡា
ដែលសំគាល់ថាជាទំនៀមរស់នៅនេះ គឺសំដៅយករបៀបរបបនៃពួកកុឡាទាំងមូលមកនិយាយ តាំងពីចាប់កំណើតកើតជារូបមករហូតដល់រៀនសូត្រ រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ធ្វើបុណ្យទាន របររកស៊ីបុណ្យសព ។ល។ ប៉ុន្តែពុំអាចបានល្អិតល្អន់ក្នុងមួយមុខ ៗ ទេ គ្រាន់តែគោល ៗ សំរាប់ឲ្យយល់បានហូរហែគ្នាខ្លះ ៗ ប៉ុណ្ណោះ ។ សេចក្ដីអធិប្បាយមានដូចតទៅ ៖
ក- កំណើត .- តាមទំនៀមអ្នកស្រុកនេះ បើមានកូនកើតនៅក្នុងគ្រួសារនិមួយ ៗ ទំនៀមបង្កក់ឆ្មបមិនប្លែកពីអ្នកស្រុកធម្មតាប៉ុន្មានទេ ។ រីអ្នកដែលទៅសួរជួយអបអរសាទរនឹងទារកកើតថ្មីនោះ គេមានទំនៀមមួយ គឺមាតាបិតាទារកត្រូវរៀបចំផ្តឹលទឹកសំបួរមួយធំ អប់ក្រមួនសុទ្ធក្រអូបឈ្វេង ដាក់នៅកណ្ដាលផ្ទះ ត្រង់កន្លែងដែលផ្ដេកទារកនោះ កាលណាភ្ញៀវមកដល់ ម្ចាស់ផ្ទះត្រូវលើកផ្តឹលទឹកនេះនូវភ្ញៀវ ហើយភ្ញៀវទទួលយក រួចគេក៏ប្រោះព្រំទឹកនេះបន្តិចទៅលើទារកប្រសិទ្ធីឲ្យបានសុខ អាយុយឺនយូរ ។ ម្ចាស់ផ្ទះត្រូវអរគុណនឹងភ្ញៀវនេះ ក៏ជូនបារីមួយទៅភ្ញៀវវិញ ។ សុំបញ្ជាក់ថា ទំនៀមពួកកុឡាគេនិយមបារីណាស់ គឺទាំងស្រីទាំងប្រុសជក់បារីទាំងអស់គ្នា ប៉ុន្តែបារីនោះមិនមែនដូចបារីយើងធម្មតាទេ គឺមានជាតិថ្នាំជក់តិចតួចណាស់ គេលាយនឹងស្លឹកឈើ ហើយយកសន្ទះសន្ទបស្លាស្ដើង ៗ មូរពីក្រៅឲ្យមានទំហំប៉ុនមេដៃក៏មាន ប៉ុនមេជើងក៏មាន ប្រវែង ២ សង្ទីម៉ែត្រ ដូច្នេះហើយបានជាការជូនបារីទៅវិញទៅមកនោះ ទុកជាវត្ថុសំខាន់មួយដែរ ។
ខ- ការរៀនសូត្រ .- ចំពោះការរៀនសូត្រនៃកុមារជនជាតិកុឡា, តាមទំលាប់ពីដើមមក ក្មេងស្រីពុំសូវរៀនទេ, ឯក្មេងប្រុស គេនាំឲ្យទៅនៅវត្ត កាលណាបានអាយុ ៨ - ៩ ឆ្នាំ ឬ ១០ ឆ្នាំហើយ ។ ពីដើម ការសិក្សាភាសា - អក្សរ របស់ជនជាតិកុឡា ច្រើនតែរៀនអក្សរនឹងភាសាភូមា (ទំនងដើមហេតុមកពីពួកនេះមានដើមកំណើតពីប្រទេសភូមា ក៏ខំរក្សាចំណេះគេ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ រាជការយើងបានបង្កើតសាលារៀនគ្រប់គ្រាន់ហើយពួកអ្នកទាំងនេះក៏រួម ជាជាតិខ្មែរពេញលេញទៅហើយនោះ គេនាំគ្នារៀនតែអក្សរខ្មែរវិញដូចសាលាយើងធម្មតាដែរ) ។ ប៉ុន្តែទំនៀមគេនៅជាប់មកត្រង់ដែលកុលបុត្រដែលបានទៅរៀនសូត្រហើយ តោងតែបួសជាសាមណេរឬជាភិក្ខុទើបគេទទួលជាពេញលក្ខណៈ ។ វិធីបំបួសនេះ គេធ្វើយ៉ាងឧឡារិកណាស់ បើទោះបីជាឪពុកម្ដាយពុំសូវសម្បូណ៌ធនធានក៏គង់មានមាក្លើញាតិ មិត្តណាម្នាក់ ទទួលឧបត្ថម្ភដែរ ហើយការឧបត្ថម្ភកុលបុត្រឲ្យបួសនេះ ទៅជាជំនឿមួយរបស់អ្នកស្រុកនិយមថានឹងបានកុសលច្រើន ម៉្លោះហើយមានអ្នកចូលចិត្តឧបត្ថម្ភក៏ច្រើនគ្នា ។
តាមទំលាប់ដែលគេធ្វើរួចមកហើយ អ្នកបួសនៅស្រុកនេះ ពុំសូវបានយូរឆ្នាំយូរវស្សាទេ ច្រើនតែមួយវស្សា ឬខ្លះទៀតបួសគ្រាន់តែបំពេញកិច្ចប៉ុន្មានថ្ងៃទៅក៏មាន តែបើខានបួសគឺមិនបានឡើយ។ ដូច្នេះបើនឹងទទួលរាប់រកបុរសពេញលក្ខណៈបាននោះ គឺចំពោះបុរសដែលបានបួសរៀន ។
តាមទំលាប់ពីដើមមក ការសិក្សារបស់អ្នកស្រុកនេះ មិនមានប្រាថ្នាយកចំណេះទៅធ្វើជានាម៉ឺនមន្ត្រីអ្វីឡើយ គឺគេរៀនឲ្យចេះល្មមតែកត់ត្រាកិច្ចការបន្តិចបន្តួចក្នុងគ្រួសារ ឬសំរាប់អានក្បួនតម្រាធម៌អាថ៌តែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំណែកនៅពេលសព្វថ្ងៃ ដោយសម្បូណ៌សាលារៀន គេក៏បានចេះដឹងច្រើន ហើយមានធ្វើជាអ្នករាជការខ្លះ ៗ ដែរ ។
គ- អាពាហ៍ពិពាហ៍ .- ចំពោះការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍កូនចៅនៅស្រុកនេះ ក៏ជាទំនៀមមួយអឹកធឹកណាស់ដែរ ។
តាមទំលាប់មួយប្លែក គឺ គូស្រករថ្មីនិមួយ ៗ នោះ គេច្រើននិយមឲ្យស្គាល់ចិត្តថ្លើមគ្នាជាមុន ដោយគេអនុញ្ញាតឲ្យសាមីខ្លួនបានប្រាស្រ័យគ្នាខ្លះ ៗ ជាមុន ដូចជាជួបគ្នាក្នុងពិធីបុណ្យទាន ឬឡើងចុះផ្ទះរាប់អានគ្នាតាមគន្លងញាតិមិត្តត្រឹមត្រូវ ។ ការស្គាល់គ្នាជាមុននេះ នាំឲ្យសាមីខ្លួនស្ទង់មើលចិត្តថ្លើមគ្នាខ្លះ ៗ ។ កាលបើសាមីខ្លួនព្រមព្រៀងហើយ ចាស់ទុំក៏ស្ដីដណ្ដឹងតាមទំនៀមជាក្រោយ ។ ការស្ដីដណ្ដឹងនេះ គេច្រើនធ្វើតាមរយៈ "ដង្ខៅ" ដែលជាមនុស្សចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យម្នាក់មានចរិយាត្រឹមត្រូវអ្នកភូមិ ទទួលគោរពប្រណិបតន៍គ្រប់ ៗ គ្នា ។ ហេតុនេះហើយបានជាពួកអ្នកស្រុកនេះ គេរក្សាវិន័យតាមទំនៀមទម្លាប់គេល្អហ្មត់ចត់ណាស់ ព្រោះតែគេគោរពដង្ខៅប្រចាំភូមិនេះ ។
លុះបានពេលាកំណត់រៀបការហើយ ឪពុកម្ដាយត្រូវដើរជំរាបភ្ញៀវ ដោយយកបារីទៅជូនមួយ ៗ គ្រប់គ្នា ជាការគួរសមផង ។ ដល់ថ្ងៃការរៀបលាងនំនែកទឹកតែ ឥតបាយសំឡទេ ។ ដង្ខៅអញ្ជើញមកធ្វើជាអធិបតីពិធីនេះ អង្គុយពែនភ្នែននៅក្បាលកន្ទេលដែលកូនប្រុសស្រីសំពះអង្គុយផ្ទឹម គ្នា ។ ឯសំលៀកបំពាក់សាមីខ្លួនទាំងពីរនាក់ក្នុងពិធីនេះ គេនិយមតាមបែបស្រុកគេដែរ គឺប្រុសស្លៀកសារុងសៀតថ្នក់ពីមុខពាក់អាវសដៃធំខើចត្រឹមចង្កេះ ឯស្ត្រីវិញក៏ពាក់អាវរបៀបគ្នានេះដែរ តែស្លៀកសំពត់សំឡុយមានជរជាយ នឹងមានផ្កាធំ ៗ លើក្បាលគរមូរសក់ឲ្យឡើងជាមួយពំនូកហើយយកផ្កាស្រស់ក្រងជាភួង ពាក់ព័ទ្ធពំនូកសក់នោះ ឬក៏យកខ្សែលោហធាតុមានរស្មីភ្លឺ ៗ ចងព័ទ្ធជុំវិញក៏បាន ។ នៅចំហៀងខាងស្ដាំ មានផ្កាមួយបាច់ក្រងជារំយោលភ្ជាប់នឹងចំណងនេះផង ។ លុះក្រោយមក ដែលគេនិយមអ៊ុតសក់ គេក៏គ្រាន់តែយកកម្រងផ្កាមួយមកចងចំហៀងសក់ក្បាលខាងស្ដាំធ្វើ លំនាំដូចក្បាំង 1 ណាក៏បាន ។
នៅពេលព្រឹកមុននឹងសំពះផ្ទឹមឲ្យដង្ខៅ ប្រសិទ្ធីពរនេះ មានពិធីដង្ហែកូនកំឡោះទៅកាន់ផ្ទះខាងស្រីយ៉ាងអឹកធឹក គឺអ្នកដង្ហែកូនកំឡោះដើរកាន់ផ្កាមួយបាច់ម្នាក់ ៗ ច្រើនគ្នា ស្លៀកពាក់ស្អាតតាមទំលាប់គេ គឺ ស្លៀកសារុងអាវបំពង់ខ្លួនខ្លីដៃធំមានឆ្នួតក្បាលឬពាក់មួក ។ លុះក្បួនហែទៅដល់ទ្វាររបងផ្ទះខាងស្រីហើយត្រូវពួកខាងស្រីគេ នាំគ្នាឈររាំងផ្លូវចូល លុះត្រាតែពួកខាងប្រុសឲ្យអ្នកផ្លូវទៅនិយាយសុំផ្លូវសិន ។ ការសុំផ្លូវនេះ គេច្រើនតែនិយាយពង្វេះពង្វាងជាប្រការផ្សេង ៗ ដូចជា សួរថាផ្ទះនេះមានត្បូងលក់ទេ ? បើគេឆ្លើយថាមានក៏សុំមើល, គេទារឈ្នួលរង្វាន់ប៉ុន្មាន ៗ ទើបឲ្យមើល។ ពួកខាងប្រុសក៏ថាព្រម ហើយក៏ហុចលុយកាក់ឬវត្ថុអ្វីមួយជានិមិត្តរូប រួចក៏នាំកូនកំឡោះចូលទៅ ។
កាលឡើងទៅដល់លើផ្ទះហើយ កូនកំឡោះអង្គុយលើកន្ទេល បត់ភ្លៅកង្កែបបែបជំទើតជើងបន្តិច រង់ចាំកូនក្រមុំដែលនៅក្នុងបន្ទប់ ។ ពេលនោះគេមានធ្វើពិធីសុំអនុញ្ញាតឲ្យកូនស្រីចេញម្ដងទៀត ប្រហែលនឹងគ្នាកាលចូលក្នុងរបងផ្ទះដូច្នោះដែរ គឺមានតថ្លៃគ្នាថា បើឲ្យកូនស្រីចេញតើឲ្យរង្វាន់អ្វីខ្លះ ? ខាងប្រុសស្រែកឡើងថា "ឲ្យត្បូងឬឲ្យប្រាក់តាមការគួរ" រួចទើបគេនាំកូនស្រីមកអង្គុយផ្ទឹម ចំពោះមុខដង្ខៅនិងចាស់ទុំទាំងអស់ ។ ដូចជាយើងបានរ៉ាយរ៉ាប់រួចមកហើយខាងលើ ។
ថ្ងៃដែលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍រួចហើយ មានទំនៀមដើរសួរភ្ញៀវគឺញាតិមិត្តដែលនៅជិតខាងភូមិផងរបងជាមួយ ។ ទំនៀមនេះ គេត្រូវមានកាន់បារីនិងមានទឹកមួយផ្ដិលយកទៅជាមួយផង កាលបើដល់ផ្ទះណាមួយចូលទៅជំរាបសួរគួរសមនឹងគេហើយ ត្រូវយកផ្តិលទឹកនិងបារីជូនទៅភ្ញៀវ ហើយភ្ញៀវតែងតែយកផ្កាមួយមកជ្រលក់ទឹកផ្ដិលនោះ រលាស់ដាក់លើចុងដៃគូស្វាមីភរិយាថ្មី ហើយសៀតផ្កានោះលើសក់កូនស្រីជានិមិត្តរូបការជូនពរ អាយុ វណ្ណៈ សុខៈ ពលៈ ។
ឃ- របររកស៊ី .- ជនជាតិកុឡា មិនសូវជាអ្នកកុងកាប់ក្នុងរបររកស៊ីប៉ុន្មានទេ គឺគេនិយមរកស៊ីតាមសម្រួល ។ ការងារធំរបស់គេគឺការជីកត្បូងមួយមុខប៉ុណ្ណោះ ហើយការងារនេះ ច្រើនតែប្រុស ៗ ទេដែលជាអ្នកធ្វើចំណែកស្រី ៗ ច្រើនជាអ្នកធ្វើការផ្ទះមានការដណ្ដាំស្ល និងបោសជ្រះផ្ទះសំបែងជាដើម បើសល់ពេលទំនេរគេពិភាក្សាគ្នាលេងជាមួយអ្នកជិតខាងដែលស្រុកនេះ គេចូលចិត្តទៅមកឡើងចុះនិយាយគ្នាលេង អង្គុយលេងជាមួយគ្នាណាស់ ។ ពេលព្រឹក គេរៀបចំប្រដាប់ប្រដាទៅជីកត្បូង ហើយប្រមូលអាចម៍ដីដាក់មួយដុំ លុះដល់ថ្ងៃឡើងខ្ពស់បន្តិច ប្រមាណជាម៉ោង ១០ គេជញ្ជូនកំទេចដីនោះទៅកាន់ទីបង្អូរទឹក ដែលមានជីកជាស្នាមភ្លោះប៉ុន ៗ កន្ទេលកន្សែងបង្អូរទឹកទុកឲ្យនៅជាប់ក្នុងនោះត្រឹមចង្កេះឬត្រឹម ចុងដង្ហើម ។ គេយកចង្អេមកកើបអាចម៍ដីដែលជញ្ជូមនមកនោះម្ដងមួយចង្អេយកទៅរែង ក្នុងទឹកគ្រវី ៗ ឲ្យជ្រុះផង់ដីម៉ដ្ឋ ៗ ទៅតាមទឹកអស់ទៅ នៅសល់តែដីគ្រាប់ទ្រើស ៗ ហើយគេវីមើលក្នុងនោះម្ដង ៗ បើប្រសិនមានត្បូងនៅក្នុងនោះ វាក៏ភ្លឺផ្លេកឡើង គេក៏រើសយកមកទុកទៅ, តែបើគ្មានគ្រា់ត្បូងទេ គេក៏ជះកំទេចដីនោះចោលទៅ រួចកើបថ្មីមកធ្វើដូចមុនទៀត ។ ដូច្នេះ ជួនកាលក៏បាន ៥ - ៦ គ្រាប់ក្នុងមួយថ្ងៃ ជួនក៏ច្រើន ជួនក៏ទទេក៏សឹងមាន ។ ប៉ុន្តែអាចម៍ដីដែលគេកើបរែងលាងទឹកនោះ គេប៉ាន់ឲ្យល្មមតែតាមកំឡាំងគេធ្វើមួយព្រឹកប៉ុណ្ណោះ តែថ្ងៃរសៀលគេត្រូវឈប់ ហើយត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ។
ដំណាំសំខាន់ជាងគេគឺដើមផ្កា និងដើមឈើស៊ីផ្លែខ្លះ ដូចជាសាវមាវ, ភ្ញៀវ មាក់ប្រាង ។ល។ ដំណាំទាំងនេះមិនសំរាប់លក់ដូរទេ គ្រាន់តែអាស្រ័យក្នុងគ្រួសារ និងចែកអ្នកជិតខាងប៉ុណ្ណោះ ។ ឯផ្កាវិញ ជាដំណាំចាំបាច់ណាស់ ព្រោះផ្ទះនិមួយ ៗ សុទ្ធតែមានតាំងអាសនៈព្រះពុទ្ធរូប ដ៏មានភ្ញីផ្កាទៀនធូបនិងមានកំណាត់ពណ៌ព័ទ្ធព័ន្ធជាសន្ធយាជា ពិតានផង, នៅចំកណ្ដាលផ្ទះ ។ ម៉្លោះហើយការតុបតែងនេះត្រូវការផ្កាជាបំផុត ។ ក្រៅពីតុបតែងជាគ្រឿងសក្ការៈ គេត្រូវការយកផ្កាជាលំអរាងកាយច្រើនទៀតដូចជាស្ត្រី ៗ យកសៀតសក់ក្បាល ឬ ធ្វើកម្រងចងលំអផ្នួងសក់ជាដើម ។ ក្នុងពេលគួរសមនឹងភ្ញៀវនៅពិធីផ្សេង ៗ ក៏និយមយកផ្កាធ្វើជារបស់ជំនូនមួយយ៉ាងសំខាន់ដែរ ។
ទើបតែនៅពេលសព្វថ្ងៃនេះ បង - ប្អូនកុឡាយើង និយមរបរកសិកម្មច្រើនឡើង តាមសេចក្ដីដាស់តឿននៃរាជរដ្ឋាភិបាលសង្គមរាស្ត្រនិយម ហើយរបរជីលត្បូងក៏គេពុំសូវធ្វើខ្លួនឯងដែរ គឺទុកភារៈឲ្យពពួកអ្នកស្រុកក្រៅដែលទៅពីខេត្តផ្សេង ៗ ជាអ្នករកត្បូងម្ដង ឯអ្នកស្រុកគ្រាន់តែជាអ្នកទទួលទិញធ្វើជាឈ្មួញទៅវិញ ។
ង- ពិធីបុណ្យផ្សេង ៗ .- ពិធីបុណ្យជាសំខាន់សំរាប់ជនជាតិកុឡា គឺបុណ្យតាមពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែមានការក្លាយឃ្លៀងឃ្លាតខ្លះ ៗ ទៅតាមទំនៀមស្រុក ។ អ្នកស្រុកនេះទាំងអស់ជាពុទ្ធសាសនិក ដូចយើងបាននិយាយបន្តិចរួចមកហើយថា គ្រប់ផ្ទះសុទ្ធតែតាំងអាសនៈព្រះពុទ្ធរូបជាលំអ ម៉្លោះហើយពិធីបុណ្យក៏និយមធ្វើជាញឹកញាប់ណាស់ ។ ប៉ុន្តែក្នុងទីនេះយើងលើកយកតែពិធីសំខាន់ ៗ តាមទំនៀមទំលាប់មកនិយាយប៉ុណ្ណោះ ដូចជាបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យសពជាដើម ។
ដូចបុណ្យភ្ជុំ, ដល់ថ្ងៃភ្ជុំនេះគេរៀបចំអឹកធឹកណាស់ អ្នកស្រុកធ្វើនំនែកតាំងពីមួយថ្ងៃមុន លុះដល់ព្រឹកនោះ គេក្រោកតាំងពីម៉ោង ៣ ឬម៉ោង ៤ ភ្លឺ ដើម្បីរៀបចំគ្រឿងនំនែកបាយទឹកសម្រាប់ដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ ។
គេរើសរកទីវាលធំមួយ ដែលនៅកណ្ដាលភូមិល្មមជួបជុំគ្នាបានស្រួលរៀបចំធ្វើពិធីដាក់បាត្រ នេះ គឺគេធ្វើរបងដូចជារាជវតិពីរជួរ បត់បែនខ្វាត់ខ្វែងក្នុងទីវាលនោះ ។ ឯអ្នកស្រុកទាំងប៉ុន្មានដែលយកម្ហូបមក ត្រូវរកកន្លែងតម្កល់គ្រឿងប្រដាប់ទាំងនោះតាមការគួរ ។ ដែលថាគេភ្ជាក់ពីយប់នោះ គឺភ្ញាក់ដើម្បីរៀបចំកន្លែងទាំងនោះផង និងទៅរៀបម្ហូបដង្វាយព្រះឯលើកំពូលភ្នំ (ភ្នំយ៉ាត) ផង ។ ម្ហូបដង្វាយព្រះនោះ គេនិយមលើកទៅម្នាក់មួយតុ ដ៏មានម្ហូបចំណីគ្រប់មុខយ៉ាងល្អ ៗ សំរិតសំរាំងបំផុត ប៉ុន្តែម្ហូបនោះ សុទ្ធតែមានប្រោះព្រំទឹកអប់ក្រអូបឈ្ងុយឈ្ងប់សព្វសាយ (តាមពិតបរិភោគមិនកើតទេ ព្រោះក្លិនទឹកអប់ខ្លាំងណាស់) ។ ម្ហូបម្ហានេះច្រើនក្រៃលែងណាស់ ដាក់តម្កល់ពាសពេញ ឬបង្គរលើគ្នាផងក៏មាន នៅពីមុខព្រះពុទ្ធរូប ។
ចំណែកព្រះសង្ឃ កាលបើព្រលឹមស្វាងភ្លាម, គេនិមន្តលោកគ្រប់វត្តទាំងអស់ដែលមាននៅក្នុងស្រុកទាំងប៉ុន្មានមក ទាំងអស់ ។ លោកបើកបាត្រហើយ និមន្តតាមជួររាជវតិនោះ, ឧបាសកទាយកទាំងនេះ នៅឈរសងខាងរាជវ័តិ ហើយដណ្ដើមគ្នាដាក់បាត្រ ។ បើបាត្រនោះពេញហូរហៀរហើយ គេយកទៅចាក់គរទុកម្ដង លាយឡំគ្នានៅមួយកន្លែង រួចយកបាត្រមកបិណ្ឌម្ដងទៀត លុះត្រាតែអស់ម្ហូបអាហារអ្នកស្រុកទាំងនោះ ។
រីឯបុណ្យសពវិញ មានទំនៀមប្លែកណាស់ ដ្បិតទំលាប់អ្នកស្រុកនេះ គេមិនសោកសង្រេងខ្លាំងក្លាទេ គេតម្កល់សពក្នុងក្ដាមឈូសលើជើងកោស នៅមុខផ្ទះសាមីខ្លួននោះ ដែលមានសង់រោងធំទូលាយ ហើយមានលេងភ្លេងរងំផង ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងរយៈ ៣ ថ្ងៃដែលគេតម្កល់សព គេមានចាត់ចែងលេងល្បែងផ្សេង ៗ (ពីដើមលេងស៊ីសងមែនទែន ដូចជា ធួ យីគី ជាដើម តែឥឡូវលេងត្រឹមចត្រង្គ រែកអ្វី ៗ ទៅវិញ) ។ ដង្ខៅនៃភូមិជាមេរៀបចំពិធីនេះទាំងធ្វើទក្ខិណានុប្បទានផង ។
គ្រប់បីថ្ងៃហើយ ទើបដង្ហែសពទៅបូជា ជាសម្រេចកិច្ច ។
ទំនងនេះ ប្រហែលជាមកពីគេយល់ថា អ្នកដែលស្លាប់នេះ គឺបានឆ្លងផុតទុក្ខវដ្ដសង្សាហើយ បានជាគេជួយអបអរសាទរយ៉ាងនេះទេដឹង ?
(កម្ពុជសុរិយាលេខ ៦-៧ ឆ្នាំ ១៩៦៥)
ប្រភព http://www.budinst.gov.kh/?q=node/323
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น