សាមណេរ ព្រាប-ឌិប វត្តលង្កាភ្នំពេញ
ល្បែងប្រណាំងទូកងនេះ ជាល្បែងសម្រាប់លេងកំសាន្តមួយយ៉ាងឱឡារិក របស់ជនជាតិខ្មែរចាស់-ក្មេង-ប្រុស-ស្រី គេទុកជាទំនៀមទម្លាប់ខាងល្បែងមួយយ៉ាងប្រសើរ របស់ជនជាតិខ្មែរ តាំងពីបុរាណសម័យ រហូតមកដល់សម័យសព្វថ្ងៃនេះ ក៏មាននិយមលេងជាច្រើនរាល់ខែត្រ រាល់ស្រុក ក្នុងដែនកម្ពុជានេះ ។ មិនប៉ុន្តែប៉ុណ្ណោះសោតសូម្បីជនជាតិដទៃ ដូចយ៉ាងជនជាតិចាម-ជ្វាជាដើមក៏ចូលចិត្តលេងប្រណាំងទូក ដូចខ្មែរយើងដែរ ។
ឯការលេងប្រណាំងទូកនេះ ជនជាតិខ្មែរច្រើនតែប្រណាំងភ្នាល់គ្នានៅរដូវវស្សា ដែលទឹកឡើងលិចល្ហាចល្ហិមសព្វទីភូមិឋាន ។
ក្នុងថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌម្ដង ៗ មហាជនជាតិខ្មែរទាំងក្មេង-ចាស់-ប្រុស-ស្រី គេដើរប្រមូលគ្នារើសរកទូកប្រណាំងយ៉ាងលឿនហើយហៅគូកនដាក់ចំណុះ ឲ្យស្មើគ្នា បើទូកម្ខាងមានគ្នា ២០ នាក់ទៀត ឬលើសខ្វះពីគ្នាបន្តិចបន្តួចក៏គេសុខចិត្តព្រមលេងដែរ តែគេច្រើនឲ្យពួកកុមារីនៅក្រមុំពេញជំទង់អង្គុយខ្ទង់ទូកខាងមុខ ពួកកុមារាអង្គុយខ្ទង់ទូកខាងក្រោយ ហើយអ្នកកាន់ចង្កូតទូកប្រណាំងនោះ គេច្រើនយកច្រវាធំដងវែងមកកាច់ចង្កូតទូកផង ឯអ្នកក្រៅពីនោះកាន់ច្រវាគ្រប់ដៃទីទៃរៀងៗ ខ្លួន ហើយមានម្នាក់ទៀតហៅថាគ្រូបង់បត់ ឬអ្នកមានសំដីថ្វីមាត់គ្រាន់បើអង្គុយលុតជង្គង់ត្រង់ច្រកក្បាល ទូក អ្នកនេះកាន់ច្រវាលនយ៉ាងល្អហើយជូតក្បាលផង សម្រាប់ស្រែកយកជ័យ ឬស្រែកថា "មួយយ៉ូៗ" ក្នុងកាលដែលកំពុងប្រណាំងគ្នា ។
កាលបើរៀបចំទូកប្រណាំង ស្រួលបួលស្រេចហើយគេនាំគ្នាអុំប្រប្រះទឹកឮសូរ "ភ្លុងៗ" ទៅយកដើមទីសិន ហើយគេនាំគ្នាស្រែកច្រៀងឡើងថាៈ "បងអុំទុកទៅ-ហៃសារិយ៉ាំង ! ស្រីពៅយំតាម ហៃសារិយ៉ាំង ! ទឹកភ្នែករហាម តាមក្រោយទូកបង" ។
លុះដល់ដើមទីហើយ គេត្រឡប់បត់បង្វិលក្បាលមកវិញឲ្យត្រឹមស្មើគ្នាទាំងអស់ ក្នុងពេលអុំទៅមួយលើកៗ មានទូក ២ ក៏មាន ៣ ក៏មាន ៤ ក៏មាន ចាប់អុំទាំងអស់ស្មើគ្នាតែម្ដង គេចាប់អុំពីដើមទីរហូតដល់ចុងទីតាមពាក្យមកសន្យាពីមុនពេល ប្រណាំង ។
លុះដល់ត្រង់កន្លែងសន្មតនោះហើយ គេឈប់អុំទាំងអស់គ្នា ហើយតាំងស្រែកហ៊ោក្រេវឡើង ឯពួកមនុស្សម្នាដែលឈរមីរកុះករនៅលើគោកឬបណ្ដែតទុកអុំតាមមើល គេឃើញមានជ័យជំនះឈ្នះទៅខាងទូកណាចួនកាលគេប្រកាន់ជាពួកៗ ដាក់លុយឬដាក់វត្ថុអ្វីភ្នាល់គ្នាក៏មាន ។
ក្នុងពេលបុណ្យភ្ជំបិណ្ឌ គេអុំទូកគ្រប់ ៣ ថ្ងៃក៏មាន តាមបែបបទពីបុរាណនាយមក ។
លុះដល់ថ្ងៃចេញព្រះវស្សា គេអុំទូកប្រណាំងគ្នាម្ដងទៀតហើយគេច្រើនហៅថា អុំទូកផ្ដាច់ព្រ័ត្រផង ។ ឯទូកអុំប្រណាំងគ្នានោះ គេចូលចិត្តរកទូកណា ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញជាងគេ ហើយមានសណ្ឋានទ្រង់ទ្រាយជាទូកវែងដាក់ចំណុះបានច្រើន តែបើគ្មានទូកល្អនោះទេ សូម្បីទូកអុំធម្មតា ក៏មានគេអុំប្រណាំងគ្នាជាច្រើនដែរ នេះជាប៉ែកខាងទូកងអុំប្រណាំង (អាត្មាភាពកាលនៅជាគ្រហស្ថ បានលេងល្បែងទូកនេះជាញឹកញយដែរ) ។
ឯទូកចែវប្រណាំងវិញ ជនជាតិខ្មែរច្រើនរើសរកយកទូកដែលមានជើងចែវចំនួន ២០ ឡើងទៅដល់ ៣០-៣១-៣២ ។ ឯទូកមានចំនួនជើងចែវតិច មិនសូវឃើញមានយកមកប្រណាំងគ្នាក្នុងពេលមានបុណ្យង៉ានធំម្ដងៗ នោះទេ ។
ក្នុងពេលដែលប្រណាំងទូកនោះ មិនត្រូវនិយាយពាក្យផ្ដេសផ្ដាសមិនត្រូវនោមដាក់លើទូកនោះជាដើម ហើយគេដោតទង់ជ័យរូបប្រាសាទឬរូបហនុមាននៅកន្សៃទូក មានម្នាក់ទៀតជាគ្រូបង់បត់ ឬជាអ្នកមានសំដីថ្វីមាត់គ្រាន់បើ សម្រាប់ស្រែកយកជ័យ ឬស្រែកថា "មួយយ៉ូៗ" ដូចទូកអុំដែរ ។ លុះដល់ពេលនឹងចែវប្រណាំងគ្នា អ្នកទាំងនោះក៏ចែវប្រប្រះទឹកទៅយកទីពីចម្ងាយមកវិញល្មមនឹងចែវ យកឈ្នះយកចាញ់បាន ។
ឯអ្នកទំក្បាលទូក ក៏នាំគ្នាផ្ដើមស្រែកច្រៀងឡើងថា "វើយៗ កនយើងប្រុងដៃប្រុងជើង ម្ដេងនេះទៀតហើយ" មានបទទំនុកច្រៀងក្រៅពីនេះទៅទៀតជាច្រើន ។ លុះដល់ទីហើយ គេត្រឡប់បត់ក្បាលទូកមកវិញឲ្យត្រឹមស្មើគ្នា ហើយគេចាប់ដងចែវប្រុងប្រៀបគ្រប់ប្រាណ ទើបគេស្រែកឡើងថាៈ ១-២-៣ ហើយចែវព្រឹបស្មើគ្នាឡើង ឯអ្នកអុំក្បាលទូកនោះក៏ស្រែកឡើងថា "អ៊ីយ៉ូវ" ដូច្នេះ លុះត្រាតែចែវដល់ទីទើបឈប់ស្រែក ។
បើទូកណាចែវមកដល់ទីមុនផុតស្រឡះពីទូកក្រោយ ទូកនោះឈ្មោះថាឈ្នះ តែបើឈ្នះគេបានត្រឹមតែមួយខ្ទង់ឬពីរខ្ទង់ទូកប៉ុណ្ណោះមិនបាន ឈ្មោះថាឈ្នះទេ ទោះបើពុំព្រមទទួលថាចាញ់ទេ ត្រូវចែវម្ដងទៀតជាលើកទីពីរ បើលើកទីពីរមិនឈ្នះមិនចាញ់ទេ គេចែវគ្រប់ ៣ ដងក៏មាន ។
ឯអ្នកឈរចាំមើល មិនមែនតែជាតិខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេគឺមានជាតិយួនចិននឹងបារាំងជាដើម ហើយជាតិបារាំងច្រើនយកមកឲ្យប្រណាំងក្នុងពិធីបុណ្យរបស់ខ្លួនជា ច្រើនណាស់ដែរ ថែមទាំងភ្នាល់ដាក់របស់ផ្សេងៗ ឬដាក់ប្រាក់កាសជាច្រើនណាស់ផងក៏មាន ។
តែជនជាតិខ្មែរវិញ ច្រើនចូលចិត្តនាំគ្នាមកប្រណាំងនៅមុខព្រះវិហារ វត្តណាដែលមានទឹកនៅមុខវត្ត (រដូវវស្សា) គឺថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌឬថ្ងៃចេញព្រះវស្សា ឬបុណ្យហែកចិន បុណ្យហែផ្កាជាដើមគេតែងទូកងយ៉ាងល្អស្អាត ហើយចែវសណ្ដោងយោងមុខវ៉ែត គៃហ៊ោក៏មាន ។
មួយវិញទៀត គេមុននឹងចុះទៅលើទូកង ឬមុននឹងអូសទូកងនោះដាក់ចុះពីលើបង្គង គេច្រើនលើកដៃធ្វើកំបង់អញ្ជលីរំលឹកដល់ព្រាយបង់បត់ជាមុនសិន ទើបគេហ៊ានប៉ះពាល់ឬចុះចែវជាខាងក្រោយព្រោះទូកងល្អៗ ច្រើនមានព្រាយបង់បត់ថែរក្សា តាំងពីយកឈើមកធ្វើជាទូកងនោះម្ល៉េះ ។
សេចក្ដីអធិប្បាយអំពីទូក
ទូកងនេះ គឺជានាវាមួយ មានលំអដោយគំនូរគូវាសក្បូរក្បាច់រចនាជាទីភ្លូកភ្លឹកទឹកចិត្ត សត្វលោកពន់ពេក ដើមឡើយទូកងគេធ្វើពីឈើសុទ្ធសាធ គេច្រើនរើសយកឈើគគីរ ឬឈើផ្ដៀក ឬឈើស្រឡៅធ្វើជាទូកង, តែគេច្រើនរើសយកឈើគគីរច្រើនជាងឈើទាំងអស់ ព្រោះឈើគគីរមានសាច់ស្ងួតត្រង់ ហើយច្រើនធំជាងឈើទាំងអស់ ក្នុងបណ្ដាឈើ ២ ៣ ឈ្មោះនោះ ថែមទាំងយកមកប្រើការជាប់ថិតថេរយូរអង្វែងជាងឈើទាំងពួងផង ។ ឯឈើគគីរនេះ ច្រើនតែដុះនៅលើព្រៃភ្នំក្រំថ្មដែលជាទីស្ដុកធំ គឺភ្នំធំៗ ឬព្រៃរហោឋានដែលគេមិនសូវទៅមក នោះទើបមានឈើគគីរធំៗ តែនៅស្រុកអាយយើងនេះច្រើនតែមានដើមគគីរតូចៗ នឹងយកធ្វើជាទុកមិនបានទេ ។ ព្រោះទូកងនេះគ្មានបំណះ ហេតុនេះ ទើបគេត្រូវរកឈើមានសាច់ស្ងួតត្រង់ហើយវែងផង ទើបធ្វើជាទូកងបាន ។
ឯដើមគគីរដែលដុះនៅលើព្រៃភ្នំនោះ ពីបាកនឹងយកមកប្រើការពេកណាស់ ព្រោះច្រើនមានបង់បត់ (ទេពរ័ក្ស) រក្សាផង ។ វេលាដែលគេទៅអារកាប់យកមកនោះ មុនដំបូងគេរៀបព្លីការបូជា មានរៀបធ្វើកន្ទោង មានក្បាលជ្រូកនឹងចេកនួនជាដើម ថ្វាយដល់បង់បត់សិនហើយគេសរសេរប្រកាសបិទនឹងដើមឈើនោះថា "នៅ ៧ ថ្ងៃទៀត គេនឹងកាប់ឈើនេះហើយ សូមអស់លោកអ្នកបរវៀសចេញឲ្យឆ្ងាយទៅ" ។
លុះដល់អារកាប់ឈើនោះយកមក គេតមមាត់គ្រប់ៗ គ្នា ទើបបង់បត់នោះមិនបៀតបៀន លុះកាប់បានយកមកហើយគេជ្រើសរើសរកជាងធ្វើទូកងដៃឯកទើបគេធ្វើ ។
ឯការធ្វើទូកងនេះ តាមមតិរបស់ជនជាតិខ្មែរថាត្រូវធ្វើទូកងជាសណ្ឋានពស់ព្រៃ គឺក្បាលរាងពស់ព្រៃ កន្សៃរាងកសត្វប្រើស ហើយបាត់ត្រង់ទ្រកករខាងក្បាលឲ្យដក់ទឹកបន្តិច បាតត្រង់ទ្រកករខាងកន្សៃឲ្យឡើងស្រយាលពីទឹកបន្តិច ទើបទូកងនោះមានល្បឿនលឿនរត់បានទីវែង ។
តែថាទូកងនេះ ស្រេចនៅលើជាងប៉ិនប្រសបឈ្លាសវៃចេះស្ទាត់ជំនាញខាងរចនាទូកងនោះ មានល្បឿន ហើយរាងរៅសមសណ្ឋានជាទូកងប្រាកដ ។
នៅក្នុងដែនកម្ពុជានេះអុំទូកងប្រណាំង, ទូកងចែវប្រណាំងមានគ្រប់ស្រុក ភូមិ ខែត្រ វៀរលែងតែស្រុកណាគ្មានទន្លេឬគ្មានទឹកឡើងដល់ទីភូមិសោះ ។ (អាត្មាភាព) បានឃើញទូកងប្រណាំងនៅខែត្រកំពង់ឆ្នាំងច្រើនណាស់ គឺនៅវត្តព្រែកសាលា ឃុំទឹកហូត ស្រុករលៀប្អៀរ (កំពង់ឆ្នាំង) ជាដើម វត្តនោះមានទូកងសម្រាប់ចែវប្រណាំងមួយឈ្មោះ ស្រីស្រៀរ ចំណុះជើងចែវជាង ៣០ មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញកាលពីជាន់មុន តែឥឡូវនេះ ទូកនោះចាស់គ្រាំគ្រាណាស់ទៅហើយ ។
ឯរឿងព្រេងនិទានពីទូកង មិនសូវមាននិយាយទេ ឃើញមាននិយាយតែអំពីរឿងប្រណាំងទូក (ចង្ហាន់ហុយ) ក្នុងរជ្ជសម័យព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិត (ព្រះនរោត្ដម) នឹងរឿងឯទៀតខ្លះ ។
ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល របស់ពួកនាគ (ក្នុងរឿងអត្តនោបុព្វកម្មរត្ថុ) គម្ពីរធម្មបទដ្ឋកថា ភាគ ៧ ទំព័រ ១៣៧ បន្ទាត់ទី ១១ ។
រឿងក្រៅអំពីនេះ មិនសូវឃើញមាននិទានទេ ។
អំពីផលប្រយោជន៍ទូកង
ឯផលប្រយោជន៍សំខាន់ៗ របស់ទូកងនោះគឺបានតែយកមកប្រើការប្រណាំងភ្នាល់គ្នា ឬបានតែយកមកជាការលំអក្នុងពេលមានបុណ្យង៉ានធំៗ ដូចបុណ្យកាត់ទ័រសូយេតបារាំងសេស បុណ្យអុំទូកលយប្រទីប ព្រះរាជពិធីព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងនៅក្រុងភ្នំពេញជា ដើម ។
ទូកងនេះ នឹងនាំយកមកផ្ទុកដឹកនាំទំនិញចេញចូលដូចទូកកំរោលនោះមិនបានឡើយ ។
សេចក្ដីៈ ដែលបានអធិប្បាយបរិយាយរៀបរាប់មកប៉ុណ្ណេះនេះមានគោលការណ៍សំខាន់ ត្រង់ការដាស់តឿងក្រើនរំលឹកដល់ជនជាតិខ្មែរឲ្យកែប្រែសតិបញ្ញា យល់ច្បាស់លាស់ពីរឿងរ៉ាវជាន់បុរាណនឹង សម័យឥឡូវនេះគ្រប់គ្នាឡើង ។
ឯការលេងប្រណាំងទូកនេះ ជនជាតិខ្មែរច្រើនតែប្រណាំងភ្នាល់គ្នានៅរដូវវស្សា ដែលទឹកឡើងលិចល្ហាចល្ហិមសព្វទីភូមិឋាន ។
ក្នុងថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌម្ដង ៗ មហាជនជាតិខ្មែរទាំងក្មេង-ចាស់-ប្រុស-ស្រី គេដើរប្រមូលគ្នារើសរកទូកប្រណាំងយ៉ាងលឿនហើយហៅគូកនដាក់ចំណុះ ឲ្យស្មើគ្នា បើទូកម្ខាងមានគ្នា ២០ នាក់ទៀត ឬលើសខ្វះពីគ្នាបន្តិចបន្តួចក៏គេសុខចិត្តព្រមលេងដែរ តែគេច្រើនឲ្យពួកកុមារីនៅក្រមុំពេញជំទង់អង្គុយខ្ទង់ទូកខាងមុខ ពួកកុមារាអង្គុយខ្ទង់ទូកខាងក្រោយ ហើយអ្នកកាន់ចង្កូតទូកប្រណាំងនោះ គេច្រើនយកច្រវាធំដងវែងមកកាច់ចង្កូតទូកផង ឯអ្នកក្រៅពីនោះកាន់ច្រវាគ្រប់ដៃទីទៃរៀងៗ ខ្លួន ហើយមានម្នាក់ទៀតហៅថាគ្រូបង់បត់ ឬអ្នកមានសំដីថ្វីមាត់គ្រាន់បើអង្គុយលុតជង្គង់ត្រង់ច្រកក្បាល ទូក អ្នកនេះកាន់ច្រវាលនយ៉ាងល្អហើយជូតក្បាលផង សម្រាប់ស្រែកយកជ័យ ឬស្រែកថា "មួយយ៉ូៗ" ក្នុងកាលដែលកំពុងប្រណាំងគ្នា ។
កាលបើរៀបចំទូកប្រណាំង ស្រួលបួលស្រេចហើយគេនាំគ្នាអុំប្រប្រះទឹកឮសូរ "ភ្លុងៗ" ទៅយកដើមទីសិន ហើយគេនាំគ្នាស្រែកច្រៀងឡើងថាៈ "បងអុំទុកទៅ-ហៃសារិយ៉ាំង ! ស្រីពៅយំតាម ហៃសារិយ៉ាំង ! ទឹកភ្នែករហាម តាមក្រោយទូកបង" ។
លុះដល់ដើមទីហើយ គេត្រឡប់បត់បង្វិលក្បាលមកវិញឲ្យត្រឹមស្មើគ្នាទាំងអស់ ក្នុងពេលអុំទៅមួយលើកៗ មានទូក ២ ក៏មាន ៣ ក៏មាន ៤ ក៏មាន ចាប់អុំទាំងអស់ស្មើគ្នាតែម្ដង គេចាប់អុំពីដើមទីរហូតដល់ចុងទីតាមពាក្យមកសន្យាពីមុនពេល ប្រណាំង ។
លុះដល់ត្រង់កន្លែងសន្មតនោះហើយ គេឈប់អុំទាំងអស់គ្នា ហើយតាំងស្រែកហ៊ោក្រេវឡើង ឯពួកមនុស្សម្នាដែលឈរមីរកុះករនៅលើគោកឬបណ្ដែតទុកអុំតាមមើល គេឃើញមានជ័យជំនះឈ្នះទៅខាងទូកណាចួនកាលគេប្រកាន់ជាពួកៗ ដាក់លុយឬដាក់វត្ថុអ្វីភ្នាល់គ្នាក៏មាន ។
ក្នុងពេលបុណ្យភ្ជំបិណ្ឌ គេអុំទូកគ្រប់ ៣ ថ្ងៃក៏មាន តាមបែបបទពីបុរាណនាយមក ។
លុះដល់ថ្ងៃចេញព្រះវស្សា គេអុំទូកប្រណាំងគ្នាម្ដងទៀតហើយគេច្រើនហៅថា អុំទូកផ្ដាច់ព្រ័ត្រផង ។ ឯទូកអុំប្រណាំងគ្នានោះ គេចូលចិត្តរកទូកណា ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញជាងគេ ហើយមានសណ្ឋានទ្រង់ទ្រាយជាទូកវែងដាក់ចំណុះបានច្រើន តែបើគ្មានទូកល្អនោះទេ សូម្បីទូកអុំធម្មតា ក៏មានគេអុំប្រណាំងគ្នាជាច្រើនដែរ នេះជាប៉ែកខាងទូកងអុំប្រណាំង (អាត្មាភាពកាលនៅជាគ្រហស្ថ បានលេងល្បែងទូកនេះជាញឹកញយដែរ) ។
ឯទូកចែវប្រណាំងវិញ ជនជាតិខ្មែរច្រើនរើសរកយកទូកដែលមានជើងចែវចំនួន ២០ ឡើងទៅដល់ ៣០-៣១-៣២ ។ ឯទូកមានចំនួនជើងចែវតិច មិនសូវឃើញមានយកមកប្រណាំងគ្នាក្នុងពេលមានបុណ្យង៉ានធំម្ដងៗ នោះទេ ។
ក្នុងពេលដែលប្រណាំងទូកនោះ មិនត្រូវនិយាយពាក្យផ្ដេសផ្ដាសមិនត្រូវនោមដាក់លើទូកនោះជាដើម ហើយគេដោតទង់ជ័យរូបប្រាសាទឬរូបហនុមាននៅកន្សៃទូក មានម្នាក់ទៀតជាគ្រូបង់បត់ ឬជាអ្នកមានសំដីថ្វីមាត់គ្រាន់បើ សម្រាប់ស្រែកយកជ័យ ឬស្រែកថា "មួយយ៉ូៗ" ដូចទូកអុំដែរ ។ លុះដល់ពេលនឹងចែវប្រណាំងគ្នា អ្នកទាំងនោះក៏ចែវប្រប្រះទឹកទៅយកទីពីចម្ងាយមកវិញល្មមនឹងចែវ យកឈ្នះយកចាញ់បាន ។
ឯអ្នកទំក្បាលទូក ក៏នាំគ្នាផ្ដើមស្រែកច្រៀងឡើងថា "វើយៗ កនយើងប្រុងដៃប្រុងជើង ម្ដេងនេះទៀតហើយ" មានបទទំនុកច្រៀងក្រៅពីនេះទៅទៀតជាច្រើន ។ លុះដល់ទីហើយ គេត្រឡប់បត់ក្បាលទូកមកវិញឲ្យត្រឹមស្មើគ្នា ហើយគេចាប់ដងចែវប្រុងប្រៀបគ្រប់ប្រាណ ទើបគេស្រែកឡើងថាៈ ១-២-៣ ហើយចែវព្រឹបស្មើគ្នាឡើង ឯអ្នកអុំក្បាលទូកនោះក៏ស្រែកឡើងថា "អ៊ីយ៉ូវ" ដូច្នេះ លុះត្រាតែចែវដល់ទីទើបឈប់ស្រែក ។
បើទូកណាចែវមកដល់ទីមុនផុតស្រឡះពីទូកក្រោយ ទូកនោះឈ្មោះថាឈ្នះ តែបើឈ្នះគេបានត្រឹមតែមួយខ្ទង់ឬពីរខ្ទង់ទូកប៉ុណ្ណោះមិនបាន ឈ្មោះថាឈ្នះទេ ទោះបើពុំព្រមទទួលថាចាញ់ទេ ត្រូវចែវម្ដងទៀតជាលើកទីពីរ បើលើកទីពីរមិនឈ្នះមិនចាញ់ទេ គេចែវគ្រប់ ៣ ដងក៏មាន ។
ឯអ្នកឈរចាំមើល មិនមែនតែជាតិខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេគឺមានជាតិយួនចិននឹងបារាំងជាដើម ហើយជាតិបារាំងច្រើនយកមកឲ្យប្រណាំងក្នុងពិធីបុណ្យរបស់ខ្លួនជា ច្រើនណាស់ដែរ ថែមទាំងភ្នាល់ដាក់របស់ផ្សេងៗ ឬដាក់ប្រាក់កាសជាច្រើនណាស់ផងក៏មាន ។
តែជនជាតិខ្មែរវិញ ច្រើនចូលចិត្តនាំគ្នាមកប្រណាំងនៅមុខព្រះវិហារ វត្តណាដែលមានទឹកនៅមុខវត្ត (រដូវវស្សា) គឺថ្ងៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌឬថ្ងៃចេញព្រះវស្សា ឬបុណ្យហែកចិន បុណ្យហែផ្កាជាដើមគេតែងទូកងយ៉ាងល្អស្អាត ហើយចែវសណ្ដោងយោងមុខវ៉ែត គៃហ៊ោក៏មាន ។
មួយវិញទៀត គេមុននឹងចុះទៅលើទូកង ឬមុននឹងអូសទូកងនោះដាក់ចុះពីលើបង្គង គេច្រើនលើកដៃធ្វើកំបង់អញ្ជលីរំលឹកដល់ព្រាយបង់បត់ជាមុនសិន ទើបគេហ៊ានប៉ះពាល់ឬចុះចែវជាខាងក្រោយព្រោះទូកងល្អៗ ច្រើនមានព្រាយបង់បត់ថែរក្សា តាំងពីយកឈើមកធ្វើជាទូកងនោះម្ល៉េះ ។
សេចក្ដីអធិប្បាយអំពីទូក
ទូកងនេះ គឺជានាវាមួយ មានលំអដោយគំនូរគូវាសក្បូរក្បាច់រចនាជាទីភ្លូកភ្លឹកទឹកចិត្ត សត្វលោកពន់ពេក ដើមឡើយទូកងគេធ្វើពីឈើសុទ្ធសាធ គេច្រើនរើសយកឈើគគីរ ឬឈើផ្ដៀក ឬឈើស្រឡៅធ្វើជាទូកង, តែគេច្រើនរើសយកឈើគគីរច្រើនជាងឈើទាំងអស់ ព្រោះឈើគគីរមានសាច់ស្ងួតត្រង់ ហើយច្រើនធំជាងឈើទាំងអស់ ក្នុងបណ្ដាឈើ ២ ៣ ឈ្មោះនោះ ថែមទាំងយកមកប្រើការជាប់ថិតថេរយូរអង្វែងជាងឈើទាំងពួងផង ។ ឯឈើគគីរនេះ ច្រើនតែដុះនៅលើព្រៃភ្នំក្រំថ្មដែលជាទីស្ដុកធំ គឺភ្នំធំៗ ឬព្រៃរហោឋានដែលគេមិនសូវទៅមក នោះទើបមានឈើគគីរធំៗ តែនៅស្រុកអាយយើងនេះច្រើនតែមានដើមគគីរតូចៗ នឹងយកធ្វើជាទុកមិនបានទេ ។ ព្រោះទូកងនេះគ្មានបំណះ ហេតុនេះ ទើបគេត្រូវរកឈើមានសាច់ស្ងួតត្រង់ហើយវែងផង ទើបធ្វើជាទូកងបាន ។
ឯដើមគគីរដែលដុះនៅលើព្រៃភ្នំនោះ ពីបាកនឹងយកមកប្រើការពេកណាស់ ព្រោះច្រើនមានបង់បត់ (ទេពរ័ក្ស) រក្សាផង ។ វេលាដែលគេទៅអារកាប់យកមកនោះ មុនដំបូងគេរៀបព្លីការបូជា មានរៀបធ្វើកន្ទោង មានក្បាលជ្រូកនឹងចេកនួនជាដើម ថ្វាយដល់បង់បត់សិនហើយគេសរសេរប្រកាសបិទនឹងដើមឈើនោះថា "នៅ ៧ ថ្ងៃទៀត គេនឹងកាប់ឈើនេះហើយ សូមអស់លោកអ្នកបរវៀសចេញឲ្យឆ្ងាយទៅ" ។
លុះដល់អារកាប់ឈើនោះយកមក គេតមមាត់គ្រប់ៗ គ្នា ទើបបង់បត់នោះមិនបៀតបៀន លុះកាប់បានយកមកហើយគេជ្រើសរើសរកជាងធ្វើទូកងដៃឯកទើបគេធ្វើ ។
ឯការធ្វើទូកងនេះ តាមមតិរបស់ជនជាតិខ្មែរថាត្រូវធ្វើទូកងជាសណ្ឋានពស់ព្រៃ គឺក្បាលរាងពស់ព្រៃ កន្សៃរាងកសត្វប្រើស ហើយបាត់ត្រង់ទ្រកករខាងក្បាលឲ្យដក់ទឹកបន្តិច បាតត្រង់ទ្រកករខាងកន្សៃឲ្យឡើងស្រយាលពីទឹកបន្តិច ទើបទូកងនោះមានល្បឿនលឿនរត់បានទីវែង ។
តែថាទូកងនេះ ស្រេចនៅលើជាងប៉ិនប្រសបឈ្លាសវៃចេះស្ទាត់ជំនាញខាងរចនាទូកងនោះ មានល្បឿន ហើយរាងរៅសមសណ្ឋានជាទូកងប្រាកដ ។
នៅក្នុងដែនកម្ពុជានេះអុំទូកងប្រណាំង, ទូកងចែវប្រណាំងមានគ្រប់ស្រុក ភូមិ ខែត្រ វៀរលែងតែស្រុកណាគ្មានទន្លេឬគ្មានទឹកឡើងដល់ទីភូមិសោះ ។ (អាត្មាភាព) បានឃើញទូកងប្រណាំងនៅខែត្រកំពង់ឆ្នាំងច្រើនណាស់ គឺនៅវត្តព្រែកសាលា ឃុំទឹកហូត ស្រុករលៀប្អៀរ (កំពង់ឆ្នាំង) ជាដើម វត្តនោះមានទូកងសម្រាប់ចែវប្រណាំងមួយឈ្មោះ ស្រីស្រៀរ ចំណុះជើងចែវជាង ៣០ មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញកាលពីជាន់មុន តែឥឡូវនេះ ទូកនោះចាស់គ្រាំគ្រាណាស់ទៅហើយ ។
ឯរឿងព្រេងនិទានពីទូកង មិនសូវមាននិយាយទេ ឃើញមាននិយាយតែអំពីរឿងប្រណាំងទូក (ចង្ហាន់ហុយ) ក្នុងរជ្ជសម័យព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិត (ព្រះនរោត្ដម) នឹងរឿងឯទៀតខ្លះ ។
ក្នុងសម័យពុទ្ធកាល របស់ពួកនាគ (ក្នុងរឿងអត្តនោបុព្វកម្មរត្ថុ) គម្ពីរធម្មបទដ្ឋកថា ភាគ ៧ ទំព័រ ១៣៧ បន្ទាត់ទី ១១ ។
រឿងក្រៅអំពីនេះ មិនសូវឃើញមាននិទានទេ ។
អំពីផលប្រយោជន៍ទូកង
ឯផលប្រយោជន៍សំខាន់ៗ របស់ទូកងនោះគឺបានតែយកមកប្រើការប្រណាំងភ្នាល់គ្នា ឬបានតែយកមកជាការលំអក្នុងពេលមានបុណ្យង៉ានធំៗ ដូចបុណ្យកាត់ទ័រសូយេតបារាំងសេស បុណ្យអុំទូកលយប្រទីប ព្រះរាជពិធីព្រះករុណាជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងនៅក្រុងភ្នំពេញជា ដើម ។
ទូកងនេះ នឹងនាំយកមកផ្ទុកដឹកនាំទំនិញចេញចូលដូចទូកកំរោលនោះមិនបានឡើយ ។
សេចក្ដីៈ ដែលបានអធិប្បាយបរិយាយរៀបរាប់មកប៉ុណ្ណេះនេះមានគោលការណ៍សំខាន់ ត្រង់ការដាស់តឿងក្រើនរំលឹកដល់ជនជាតិខ្មែរឲ្យកែប្រែសតិបញ្ញា យល់ច្បាស់លាស់ពីរឿងរ៉ាវជាន់បុរាណនឹង សម័យឥឡូវនេះគ្រប់គ្នាឡើង ។
សូមសង្ខេបសេចក្ដីអធិប្បាយត្រឹមប៉ុណ្ណេះ
ប្រភព http://www.budinst.gov.kh/?q=node/274
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น