លៃបឺនីស ហ្គូតហ្វ្រីតវិលហែម (Leibniz Gottfried Wilhelm, 1646-1716)
លៃបឺនីស ហ្គូតហ្វ្រីតវិលហែម ជាអ្នកគណិតសាស្ត្រ និងទស្សនវិទូដ៏មហិមា ។ លោកជាជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ កើតចេញពីត្រកូលបញ្ញវន្តអ្នកក្រ ។ តាំងពីនៅតូចម្ល៉េះ លៃបឺនីស បានទទួលការបំប៉នយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ពីឪពុក ចំពោះទេពកោសល្យធម្មជាតិរបស់ខ្លួន ។ ម្ដាយរបស់លៃបឺនីស ជាស្ត្រីមួយរូបដ៏ឈ្លាសវៃ ចេះច្រើនភាសា ។ នោះជាចំណែកមួយដែលជះឥន្ធិពលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅដល់ទេពកោសល្យ និងចរិយាសម្បត្តិរបស់អ្នកប្រាជ្ញយើងដែរ ។
តាំងពីវ័យ១២ឆ្នាំមកម្ល៉េះ លៃបឺនីសបានរៀនដោយខ្លួនឯង ហើយយល់យ៉ាងជ្រៅជ្រះបណ្ដាវណ្ណកម្មបុរាណ ។ ពេលនោះលៃបឺនីសក៏ចាប់ផ្ដើមនឹងប៉ុនប៉ងប្រាថ្នារុករកនូវអាថ៌ កំបាំងទាំងឡាយក្នុងធម្មជាតិ ។ អាយុបាន១៤ឆ្នាំ កុមារលៃបឺនីសត្រូវបានទទួលឲ្យចូលរៀននៅមហាវិទ្យាល័យឡិបសិច ។ ក្នុងពេលសិក្សានេះ លៃបឺនីសបានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវបញ្ញាដ៏ឆ្នើម ហើយចាប់ផ្ដើមធ្វើការស្រាវជ្រាវបង្កើតនូវស្នាដៃគណិតសាស្ត្រនានា ។
ពលិកម្មដ៏សំខាន់បំផុតរបស់លៃបឺនីសគឺស្ថិតក្នុងវិស័យផលគុណ និងផលចែក ។ លៃបឺនីស និង ញូវតុន ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអ្នកបង្កើតនូវក្បួននិពន្ធផលគុណ ។ ទន្ទឹមនោះ លោកជាទស្សនវិទូមួយដ៏ល្បីល្បាញ ។
ដំណើរផ្សេងព្រេងក្នុងបណ្ដា… ទូសៀវភៅ
ថ្ងៃមួយ លោកហ្វ្រីឌ្រីត លៃបឺនីស ដែលជាឪពុកបានប្រទះឃើញកូនប្រុសរបស់លោកដែលទើបមានអាយុ១០ឆ្នាំ លួចចូលក្នុងបណ្ណាល័យនៅពេលដែលលោកមិននៅ ។ លោករឹតតែស្រឡាំងកាំងខ្លាំងថែមទៀត ពេលដែលឃើញសៀវភៅដែលកូនលោកអាន «មិនមែនរឿងព្រេងអ៊ីតាលី» ឬ «មួយពាន់មួយយប់» ឡើយ តែបែរជាសៀវភៅវណ្ណកម្មរបស់ប្លាតុង អារីស្តូត និងស៊ីសេរ៉ូន ទៅវិញ ។
«ព្រះអើយ ! ធ្វើម្ដេចកូនឯងយល់បាននូវបញ្ហាដ៏ខ្លាំងកំពូលដែលនិយាយនៅក្នុងសៀវភៅទាំងនោះ ?» ។
កុមារហាក់ភ្ញាក់ខ្លួនពីដំណេក ក៏ងើបមុខឡើង «ខ្លាំង ពូកែឬ ? ទេមិនមែនទេពុក ផ្ទុយមកវិញ… កូននឹកថា កូនកំពុងធ្វើដំណើរផ្សងព្រេងក្នុងព្រៃដែលពេញទៅដោយបុប្ផាក្រអូប និងវាលស្មៅស្អាតចម្លែក…» ។
ឪពុកកុមារកាន់តែភាន់ភាំង ។ លោកបានរៀបរាប់រឿងនោះប្រាប់ភរិយា «ម៉ែវាអ្ហ៎ា ! កូនយើងនឹងធ្វើបាននូវរឿងដ៏អស្ចារ្យមិនខានឡើយ» ។
ល្បែងកំសាន្តរបស់អ្នកប្រាជ្ញ
ពេលដែលបានក្លាយទៅជាបណ្ឌិតនីតិសាស្ត្រ និងជាអ្នកគណិតសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញទៅហើយនោះ លៃបឺនីសនៅតែតូលចិត្តការប្រលែងលេង… ។ កាលនៅជំនាន់នោះ កំពុងមានការរីកចម្រើនលើវិទ្យាសាស្ត្រ អាថ៌កំបាំងមួយគឺធ្វើមាសក្លែងក្លាយ ។ បណ្ដាវិទ្យាសាស្ត្រពាក់ស្លាកបន្លំនេះ បានបង្កើតឲ្យមាន «សមាគមអ្នកធ្វើមាសក្លែងក្លាយ» ដែលប៉ិនខាងការធ្វើប្រឌិតនូវរឿងចម្លែកៗ ដូចជា គេថាគេអាចរកបាននូវទឹកមន្តម្យ៉ាងដែលសម្រក់ទៅលើផ្ទាំងសិលាឲ្យ ប្រែក្លាយទៅជាមាសបាន ។
មានម្ដងនោះ ពេលធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់នូយរ៉ូមបែ លៃបឺនីសបានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ផ្ញើឲ្យសមាគមនេះដែលពេញទៅដោយ ឃ្លាឃ្លោងគ្មានខ្លឹមសារ ហើយជាពាក្យសម្ងាត់ដែលពុំមាននរណាយល់បានក្នុងគោលបំណងប្រលែងលេង តែប៉ុណ្ណោះ ។ តែជាការស្មានមិនដល់ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក លោកក៏បានទទួលលិខិតឆ្លើយតបថា «សមាគមយើងខ្ញុំ សូមវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះសតិអារម្មណ៍ដ៏កំពូល និងវិជ្ជាដ៏ជ្រៅជ្រះក្នុងនិក្ខេបបទរបស់លោកផ្ញើមកយើងខ្ញុំ ។ សមាគមយើងខ្ញុំសូមសម្រេចបំពាក់ជូនលោកនូវរង្វាន់កិត្តិយសដែលទុក សម្រាប់សមាជិកសមាគមដែលមានស្នាដៃឆ្នើមបំផុត» ។
ការឱនលំទោនរបស់អ្នកប្រាជ្ញ
នៅពេលដែលបោះពុម្ពផ្សាយស្នាដៃស្ដីពីគណនា អនុគមន៍ លៃបឺនីសបានបង្កឲ្យមានការជជែកដេញដោលគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្នុង មជ្ឈដ្ឋានអ្នកប្រាជ្ញ ។ នរណាជាអ្នករកឃើញ ? ញូវតុន ឬលៃបឺនីស ? ក្នុងសម័យប្រជុំចំហមួយ អ្នកប្រាជ្ញរបស់យើងបានថ្លែងមតិរបស់ខ្លួនដោយត្រង់ៗថា «ហេតុ ដូចម្ដេចចាំបាច់ចោទជាបញ្ហាយ៉ាងនេះទៅវិញ ? ចំពោះខ្លួនខ្ញុំ គឺមានតែការកំប៉ិកកំប៉ុកប៉ុណ្ណោះ ។ ចំណែកញូវតុនគឺជាមហាសាគរដ៏ល្វឹងល្វើយនៃទេពកោសល្យ» ។
ទុកជាយ៉ាងនេះក្ដី គេនៅតែចាត់ទុកលៃបឺនីស ជាអ្នកបានបង្កើតចេញនូវជំនឿន និងវិធីគណិតសាស្ត្រ ។
កុំវាយតម្លៃមនុស្សតែរូបភាពខាងក្រៅ
លៃបឺនីសមានរបៀបរស់នៅយ៉ាងសាមញ្ញ ។ លោកច្រើនតែចេញចូលទៅមកបណ្ណគារ តៀមកាហ្វេ រាប់អានលេងសើចនឹងជនទាំងឡាយ ។
ថ្ងៃមួយនៅប៉ារីស លៃបឺនីសបានចូលទៅបណ្ណាគារធំមួយក្នុងបំណងរកទិញសៀវភៅទស្សនវិជ្ជា ដ៏មានតម្លៃមួយ ។ លោកបានរកឃើញសៀវភៅនោះ ប៉ុន្តែពេលដែលលោកសួរតម្លៃដើម្បីទិញ ម្ចាស់បណ្ណាគារសម្ដែងអាកប្បកិរិយាងឿងឆ្ងល់ «សូមលោកពិនិត្យសៀវភៅនេះវិញមើល តើលោកពិតជាត្រូវការវាមែនឬយ៉ាងណា ? ខ្ញុំយល់ថា…» ។ ម្ចាស់បណ្ណាគារនិយាយមិនទាន់ចប់ឃ្លាស្រួលបួលផង ជាការចៃដន្យល្អមួយ អ្នកនិពន្ធសៀវភៅនេះដែលជាអ្នកប្រាជ្ញម្នាក់នៅប៉ារីសក៏ដើរចូលមក បណ្ណាគារនេះដែរ ។
ក្រឡេកឃើញលៃបឺនីសភ្លាម គាត់ប្រញាប់ប្រញាល់គោរពសួរ «សូម គោរពលៃបឺនីសដ៏មហិមា ។ តើខ្ញុំអាចសូមការអនុញ្ញាតជូនលោកនូវកូនសៀវភៅមួយដែលខ្ញុំទើប នឹងបោះពុម្ពផ្សាយបានដែរទេ ?» ។
ពេលនោះទើបម្ចាស់បណ្ណាគារភ្ញាក់ខ្លួនដោយមិន ស្មានថា មនុស្សដ៏សាមញ្ញឈរនៅពីមុខខ្លួនគឺជាអ្នកប្រាជ្ញដ៏ល្បីល្បាញដែល បណ្ដាវណ្ណកម្មគណិតសាស្ត្រ និងទស្សនវិជ្ជារបស់លោកបាននាំមកនូវកិត្តិយសដល់បណ្ណាគារខ្លួន សោះ ។
ត្រូវរៀនសូត្រដោយវិធីណាខ្លះ ?
អាយុបាន១៥ឆ្នាំ លៃបឺនីសចាប់ផ្ដើមទទួលយកប្រព័ន្ធទស្សនវិជ្ជារបស់ដេកាត ។ យុវនិស្សិតចូលចិត្តការសិក្សានេះ បានប្ដេជ្ញាចិត្តត្រូវតែរៀនគណិតសាស្ត្រដើម្បីយល់ឲ្យជ្រៅជ្រះនូវ បណ្ដាទស្សនៈរបស់ទស្សនវិទូ និងអ្នកគណិតសាស្ត្ររបស់បារាំងរូបនេះ ។
លៃបឺនីសក៏បានទៅកាន់មហាវិទ្យាល័យអ៊ីអេណា តាមស្ដាប់ការពន្យល់មេរៀនរបស់អ្នកគណិតសាស្ត្រវ៉េហ្គេន ។ ភ្លាមនោះ លៃបឺនីសក៏ផុសឡើងនូវគំនិតត្រូវតែកសាងនូវមុខវិជ្ជាគណិតសាស្ត្រ មួយដែលអាចនឹងជាជំនួយគណិតសាស្ត្រភាវូបនីយកម្ម និងមុខវិជ្ជាទស្សនវិជ្ជា ។ ស្នាដៃមួយក្នុងចំណោមស្នាដៃពលិកម្មដ៏សំខាន់ដែលលោកត្រូវចំណាយពេល វេលាយ៉ាងច្រើនសម្រាប់ដោះស្រាយ គឺការកសាងនូវប្រព័ន្ធសញ្ញាផ្លូវការមួយដែលប្រើប្រាស់ភាសាគណិត សាស្ត្រ ដែលថ្ងៃក្រោយមកបានក្លាយទៅជាវិទ្យាសាស្ត្រឯករាជ្យមួយគឺមុខ វិជ្ជាឡូការីតគណិតសាស្ត្រ ។
ក្នុងរយៈពេលសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យអ៊ីអេណានោះ លៃបឺនីសក៏បានយល់ដឹងអំពីស្នាដៃគណិតសាស្ត្ររបស់ប៉ាស្កាល់ ។ មួយរំពេចនោះ លៃបឺនីសបានរកឃើញក្នុងវណ្ណកម្មរបស់ប៉ាស្កាល់នូវពន្លឺដ៏ចិញ្ចែង ចិញ្ចាចដែលជាជំនួយឲ្យលោកឈានទៅរកសតិអារម្មណ៍ដ៏សំខាន់នៃក្បួន គណនាអនុគមន៍ ដែលតមកថ្ងៃក្រោយគឺលោកជាអ្នកបានបង្កើតវាឡើង ។ ក្រោយមក ពេលដែលនិយាយអំពីហេតុផលនាំលោកទៅដល់ការរកឃើញនូវគណិតសាស្ត្រដ៏ មហិមានេះ លៃបឺនីសសង្កត់ធ្ងន់ថា «ខ្ញុំសម្រេច បានលទ្ធផលគឺដោយសារចេះរៀនសូត្របន្តពីបណ្ដាបុព្វព្រឹទ្ធាចារ្យ ។ ការរៀនសូត្រមិនចំពោះបញ្ហាណាមួយឡើយ ខ្ញុំប្រឹងស្វែងយល់ឫសគល់ ទាញយកផលឲ្យអស់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយដែលនៅបង្កប់ទុក ពិចារណានូវរបៀបប្រើប្រាស់ឲ្យល្អបំផុតនូវប្រការដែលសម្រេចបាន និងអាចសម្រេចបាន…» ។
ថាមពលដ៏មហស្ចារ្យ
តាំងពីពេលលៃបឺនីសនៅរស់ម្ល៉េះ គេបានចាត់ទុកលោកជាគតិបណ្ឌិតប្រកបដោយទេពកោសល្យរាប់រយមុខ ហើយដែលច្រើនជាងគេក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រវប្បធម៌មនុស្សជាតិ ។ ស្ទើរតែគ្រប់ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ ស្ទើរតែគ្រប់ផ្នែកឧស្សាហកម្ម និងទូទាំងជីវភាពនយោបាយរបស់អឺរ៉ុបកាលជំនាន់នោះ សុទ្ធសឹងបានទទួលនូវការរួមវិភាគទានដ៏មានតម្លៃពីមនុស្សដ៏មហិមា នេះ ។
គិតដោយឡែកតែលិខិតទាក់ទងគ្នា លៃបឺនីសបានសរសេរដល់ទៅចំនួន១៥.០០០ច្បាប់ ហើយប្រការគួរងឿងឆ្ងល់នោះ គឺលិខិតណាមួយក៏មានផ្ទុកនូវសតិអារម្មណ៍ថ្មីធំធេងដែរ ។ ថាមពលដ៏អស្ចារ្យរបស់លៃបឺនីស គឺជាលទ្ធផលនៃដំណាក់កាលធ្វើពលិកម្មដ៏តានតឹង តែមានរបៀបរបប ។ លោកនិយាយសង្កត់ធ្ងន់ពីគោលការណ៍ «មានបញ្ហាកាន់តែគ្រប់គ្រាន់ ច្បាស់ណាស់ថា ការដោះស្រាយសមីការកាន់តែងាយ» ។ គ្រាន់តែសរសេរសៀវភៅមួយពីប្រវត្តិគ្រួសារ លៃបឺនីសត្រូវចំណាយកម្លាំង៣ឆ្នាំដែរ ។ លោកលៃបឺនីសប្រមូលឯកសារគរដូចភ្នំ ។ ពេលខ្លះលោកបានសម្រេចចិត្តត្រូវទៅទស្សនាបណ្ដាកេរ្តិ៍ដំណែល ប្រាសាទបុរាណដើម្បីជាការបញ្ជាក់អះអាងលើឯកសារ ។ ទីបំផុតទើបលោកចាប់ផ្ដើមដំណើរការសរសេរ ៕
ដកស្រង់ពីសៀវភៅកម្រងជីវិតអ្នកប្រាជ្ញ
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น